Waarom elke buurt een eigen aanpak verdient

Maatschappelijk / 13 augustus 2018
Ben Koenen
Ben Koenen
Sociaal ondernemer, De Buurtontdekkers

In elke straat en buurt wonen weer andere mensen. Met hun eigen dromen, ambities en ideeën. Met hun problemen en vragen. Geen enkele buurt is hetzelfde. Daarom verdient elke buurt een eigen aanpak, gebaseerd op de wensen van de mensen die er wonen. Dat is de ervaring van Daniël Pit en Ben Koenen. Twee sociaal ondernemers op het gebied van samenlevingsopbouw. Zij hebben hun benadering 'Op zoek naar Sofie' gedoopt.

De bedoeling

De buurt is de ideale schaal voor sociale verandering en vernieuwing. Daar leven mensen samen en kennen zij elkaar. Het versterken van de leefwereld waardoor bewoners minder afhankelijk zijn van de systeemwereld zal vooral op buurtniveau moeten plaatsvinden. Want dan heeft de transformatie de beste kans van slagen. Of het nu gaat om hulp en zorg dichtbij, preventie en innovatie, het versterken van de sociale basis of de energietransitie. In de buurt gebeurt het. Elke buurt heeft zijn eigen identiteit, sociale netwerken en normen en waarden. Daarbij aansluiten is een voorwaarde voor sociale verandering.

Aandacht

‘Elke keer het wiel opnieuw uitvinden’. Dat is de ervaring van Daniël en Ben. Zij geloven niet in methodieken of ‘mannetjes met plannetjes’, maar in de kracht van de community. ‘Waar die kracht zit?’ volgens Daniël? ‘Daar kom je achter door aandacht te hebben voor mensen. Laat bewoners hun eigen verhaal vertellen.’

‘Dus geen uitgebreide vragenlijst, een van tevoren opgesteld stappenplan of nog erger; een evidence based methodiek’, vult Ben aan. ‘In een interview met Buurtwijs geeft Andries Baart, hoogleraar Presentie, dit prachtig aan. Hij zegt dat als je je methodiek als een winkelwagentje voor je uit duwt, het tussen jou en de buurtbewoner instaat. Als je jouw inzichten, kennis en kunde in een rugzak met je meedraagt, kun je vrij contact maken en vanuit de relatie bepalen wat je uit die goed gevulde rugzak gaat halen.’ Daniël knikt instemmend. ‘Een mooie metafoor voor hoe wij als sociaal ondernemers een buurt willen benaderen.’

Grokken

Aandacht hebben en contact maken zijn de eerste stappen bij onze benadering ‘Op zoek naar Sofie’. Waarbij Sofie staat voor lokale wijsheid, solidariteit en eigenaarschap. ‘Vervolgens gaan we grokken’, licht Ben toe. ‘Een begrip uit de ICT-wereld, het betekent de ander volledig en intuïtief begrijpen.’

‘Je moet uitgaan van de ander en niet uitgaan van jezelf’, stelt Daniël. ‘Dat geldt ook voor de buurt. Als je bewoners echt begrijpt en een relatie hebt opgebouwd, pas dan ontstaat er vertrouwen. En vertrouwen is de basis om in een buurt aan de slag te kunnen.’

Op zoek naar Sofie

Om te beginnen gaan Daniël en Ben de straat op. Op zoek naar op welke wijze de mensen zich identificeren met de buurt. Dat ligt besloten in het buurtleven, de dromen, ideeën en ambities van de bewoners. Maar ook in de gewoonten en geschiedenis van de buurt.

‘Door in gesprek te gaan is er aandacht en maken we contact’, weet Ben uit ervaring. ‘Met de inzet van creatieve ontwerpprocessen, gericht op sociale verandering, ontwikkelen we samen met de bewoners de voorzieningen die nodig zijn om hun leefomgeving te verbeteren. Daarbij vinden wij elke keer weer het wiel opnieuw uit. Het is een spannende en vooral leuke zoektocht naar wat mensen bezighoudt.’

Daniël: ‘Ik geloof in de kracht van vrolijkheid. Het klinkt misschien een beetje vreemd, maar door humor en vrolijkheid te gebruiken als instrument, verbind je mensen aan elkaar.’

De methodiekloze professional

Daniel en Ben pleiten voor een methodiekloze professional. Een methodiek gaat uit van een soort maakbaarheid van de lokale samenleving. Dat als je een methode gebruikt, je verzekerd bent van het gewenste effect.

Daniël: ‘Je aanpak is zo afhankelijk van de buurt waarin je werkt, maar ook van jezelf. Dat is het mooiste van ons werk. Dat we onszelf ook inzetten als instrument’. Soms worden er in het sociaal domein ook methodieken gebruikt, waarvoor helemaal geen wetenschappelijk bewijs is geleverd. ‘Bijvoorbeeld de Schatkistmethode die ik samen met Rene van Rijn in 2002 heb ontwikkeld. Gericht op het inzetten van talenten van bewoners. Deze methodiek wordt nog steeds gebruikt, maar of het echt werkt is nooit onderzocht’, aldus Ben. Daniël vult aan: ‘Soms lijkt het werken met ingewikkelde methodieken alsof je een cilinder door een vierkant gat probeert te duwen. Daar schieten bewoners niets mee op. Daarom verdient elke buurt een eigen aanpak. Gebaseerd op de ambities van bewoners en niet op de ambities van professionals of hun organisaties.’

Ben en Daniël gaan op zoek naar Sofie: de identiteit van de buurt met daarin besloten wat bewoners belangrijk vinden en wat zij zelf willen bijdragen aan het verbeteren van de buurt.

____

Het wonen binnen jouw corporatie ook professionaliseren en verbeteren voor verschillende doelgroepen? Bestel hier je toegangskaart (gratis met een lidmaatschap) voor het ‘Woon Event: Professionaliseer het wonen’ of volg een van onze trainingen met maatschappelijk thema.