Wat is volgens u de belangrijkste oorzaak van de wooncrisis?

Eva van Esch: “De Partij voor de Dieren ziet een aantal oorzaken die hebben bijgedragen aan de crisis. Er is echt een fysiek probleem met te weinig woningen, maar er is ook vooral een bestuurlijk probleem. Bestuurlijk gezien is het onverstandig geweest hoe de overheid zich de afgelopen decennia heeft teruggetrokken als regiepartij. Een bewuste keuze van partijen als de VVD en het CDA. De regering stopte met Nota’s Ruimtelijke Ontwikkeling en de VVD verklaarde zelfs het ministerie voor Wonen overbodig.”

“Zie nu, slechts enkele jaren later, de prangende nood en het leed dat dit met zich meebrengt. De regie loslaten maakte dat de bouw sterker de economische ontwikkeling ging volgen. Iets dat er bijvoorbeeld aan bijgedragen heeft dat in de economische crisis en de nasleep daarvan vele tienduizenden bouwvakkers de sector verlieten. Bouwvakkers die nu hard nodig, en niet te vinden zijn. In plaats van voldoende woningen te zien als een verantwoordelijkheid van de overheid werd het gezien als een verdienmodel voor de markt. Buitenlandse beleggers werden aangetrokken en huurcontracten werden versoepeld. Huurinkomsten werden niet of nauwelijks belast.”

“Maar het fysieke tekort kent ook een ruimtelijk aspect. Een aspect dat laat zien dat de verdeling van de grond in Nederland scheef is. We komen ruimte tekort om de afgesproken natuur te ontwikkelen, er is ruimte nodig voor de energietransitie en voor de woningbouw. Ruimte is schaars maar wordt wel in hoog tempo gegeven aan grote distributiecentra, aan kassenbouw en aan datacenters. Het gaat dus vooral mis in de verdeling van de schaarse ruimte. Die ruimte is zo schaars in Nederland omdat onze agrarische sector maar liefst tweederde van de Nederlandse grond in beslag neemt. Een sector die vooral produceert voor de export. En een sector die dus niet alleen via de stikstofcrisis die ze (mede)veroorzaakt, maar ook via de ruimteclaims, een barrière vormt om voldoende te bouwen.”

Wat verwacht u van de rol van de woningcorporaties om deze crisis te bestrijden?

Van Esch: “Woningcorporaties hebben een belangrijke rol om, mede namens de overheid, voor voldoende en betaalbare woningen te zorgen. Dat is een grondwettelijke taak van de overheid en die moet daarin samen optrekken met de woningcorporaties. Niet die corporaties op achterstand zetten. Het belasten van woningcorporaties met de verhuurdersheffing is daarom ook een van de meest dramatische beleidskeuzes geweest. Het is en blijft onbegrijpelijk dat men besloot om alleen bij de absolute minima miljoenen en later zelfs miljarden extra belasting te gaan heffen. De beloofde afschaffing in het regeerakkoord is verstandig. Het blijft wel pijnlijk dat het geld is opgebracht door huurverhogingen bij lage inkomens en deze verhogingen niet teruggedraaid lijken te worden.”

Wat wilt u zelf of uw partij daaraan doen?

Van Esch: “De Partij voor de Dieren zal zich vooral op twee belangrijke punten blijven focussen.
Allereerst blijven wij aandringen op een grote overheidsvisie op de verdeling van de grond. Er liggen drie grote en belangrijke opgaves (woningbouw, natuuropgave en energietransitie) die allemaal ingepast zullen moeten gaan worden. Dat vergt visie en lef. Want dat betekent ook dat bestaande sectoren, zoals de veehouderij, een stevige transitie moeten doorgaan, te beginnen bij een forse inkrimping van het aantal dieren.”

“Verder zullen wij erop blijven aandringen dat het Rijk zorgt dat er voldoende betaalbare huur- en koopwoningen komen. Zoekende starters hebben niets aan nieuwbouwwoningen van 500.000 euro. We moeten niet bouwen wat lucratief is voor ontwikkelaars of gemeenten, we moeten bouwen waar behoefte aan is. Het Rijk kan daar op vele manieren op sturen.”

Boek ontvangen

CorporatieNL-leden ontvangen het nieuwe boek Tussen systeemdenken en integrale woondoelen automatisch zodra het verschijnt. Ook ontvang je als lid automatisch alle andere publicaties,  onderzoeken, documenten, video’s, verslagen of papers. Je kunt deze gratis downloaden in de kennisbank voor leden.

Nog geen lid? Regel vandaag nog je lidmaatschap van CorporatieNL en krijg toegang tot de kennisbank inclusief dit boek. Met al je collega’s kun je dan voortaan ook gelijk deelnemen aan alle events, trainingen en commissies.