Ik kom tegenwoordig managers tegen die innovatie in hun takenpakket hebben. Sommige hebben zelfs de titel innovatiemanager. Supertof natuurlijk. Wie kan erop tegen zijn? Wie wil nou niet innoveren? De vraag is alleen: wat is een goede manier van innoveren?

Buiten de gebaande paden

Innovatief denken is per definitie denken buiten de gebaande paden. Innovatief denken is denken in termen van: wat als? Of, stel dat? Of, hoe zou het zijn als? Enzovoort.

Kan je innovatie stimuleren? Zeker.

Kan je innovatie aanleren? Volgens mij is dat mogelijk.

Kan je innovatie aanjagen? Zondermeer.

Maar als dat zo is, waarom wordt er dan zo weinig geïnnoveerd bij traditionele organisaties? Want laten we wel wezen, er komen niet veel innovaties uit de traditionele bedrijven. Ze zijn zelfs heel gemiddeld of onder gemiddeld in het adopteren van innovaties die ergens anders zijn ontstaan. Laat staan zelf innoveren.

Irritatie en inspiratie als stimulatie

Het is mijn stellige overtuiging dat je innovatie het beste kan stimuleren als je je ergens aan irriteert of als je ergens door geïnspireerd raakt. Als de bestaande situatie je dusdanig begint te storen dat je “jeuk in je handen” gaat krijgen om daar wat aan te doen, dan zit je op het juiste spoor. Als je dat kan combineren met een dosis inspiratie over het perspectief dat je kan creëren, dan heb je goud in handen. Maar anders, waarom zou een organisatie innoveren? Want, wie heeft eigenlijk last van de huidige situatie? Zit er iemand in het “innovatieteam” die “jeuk in zijn handen heeft”? Als dat niet zo is, dan heb je een reguliere werkgroep met een chique titel “innovatieteam”. Maar heb geen illusie dat ze daar aan het innoveren zijn. Ze hebben alleen iets betere broodjes bij hun brainstormsessies en iets interessantere teamuitjes bij CoolBlue, Bol.com of ASML. Ze praten over innovatie, maar daadwerkelijk innoveren is toch echt andere koek.

Al die goedbedoelde initiatieven van de MBA-geschoolde managers die innovatietrajecten trekken, wil ik hiermee niet diskwalificeren. Zeker niet. Maar ervaring leert dat de geschoolde managers goed weten hoe iets in een model past, maar niet hoe ze van niets iets moeten maken. Want dat is innovatie. Innovatie laat zich niet vatten in een model. Misschien is dat juist het meest kenmerkende aan innovatie.

Hoe moet het dan met de innovatie binnen de traditionele organisaties?

Blijf vooral innovatie en vernieuwing stimuleren. Maar ga alsjeblieft niet denken in structuurtjes, stuurgroepen en Excel-formats. Als je echt wilt innoveren, dan moet je de professionals met passies en de irritaties in je organisatie vinden en mobiliseren. Geef deze “kwajongens” (en meisjes) de ruimte om te innoveren door eerst goed te kijken naar bij voorkeur hun persoonlijke irritaties of die van je klanten. En laat ze daarna met krankzinnige oplossingen komen. Dan en alleen dan, ga je zien dat je in staat bent om nieuwe dingen te maken. Let op: dat vergt ook iets van jou als opdrachtgever. Want je moet ook ruimte en vertrouwen creëren om fouten te maken en te experimenteren. Ja dat lees je goed. Fouten maken. En experimenteren. Gewoon dingen doen zonder de uitkomst ervan te weten. De risico-rendement-verhouding bij innovatietrajecten is van een andere orde dan we gewend zijn bij reguliere organisaties. Want naast irritatie en inspiratie voor innovatie, heb je beetje ook een beetje geluk nodig. Er zijn immers boeken vol geschreven over toevallige innovaties.

Laat het vertrouwde los

Dus de vraag aan jou is: ben je zelf in staat om het vertrouwde los te laten en erop te vertrouwen dat je medewerkers met nieuwe dingen gaan komen zonder een van tevoren goedgekeurd programmaplan, projectplan of een Excel-overzicht! Ben jij een innovatieve leidinggevende? Dan is het misschien tijd dat jij je gaat irriteren (maar dan nu echt) aan het feit dat er weinig geïnnoveerd wordt in jouw organisatie. Gebruik je “irritatie” of je “ongenoegen” om een innoverend ecosysteem te creëren in je organisatie. Een ecosysteem met ruimte voor fouten, experimenteren, onderzoeken, uitproberen, vallen, opstaan, afstoffen en opnieuw proberen. Dan heb je in ieder geval de eerste stap genomen in de richting van een innovatief bedrijf.

Omdat ik je veel innovatie toewens, wens ik je tevens heel veel irritatie toe!