Bestaande huurwoningen op flexibele wijze verduurzamen. Hoe doe je dat?

Vastgoed / 01 februari 2023
Dinant te Brinke
Dinant te Brinke
Directievoorzitter, BAM Wonen

De klimaattop van november 2022 in Sharm-el-Sheikh is zo goed als mislukt. Toch kunnen wij hier in Nederland niet op onze handen blijven zitten. Het doel is nog steeds om 7 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen in 2050 aardgasvrij te maken. Deze handschoen moeten we samen oppakken. Echter, in de praktijk blijkt dat gasloos verduurzamen voor veel woningcorporaties een uitdaging is. Een nul-op-de-meterwoning (NOM) is vaak het streven, maar NOM is niet in alle gevallen haalbaar, rendabel of zelfs wenselijk. Hoe verduurzamen we dan de bestaande huurwoningen op een flexibele manier? In deze column neem ik u graag mee op onze gezamenlijke ontdekkingstocht.

Uitdaging

De woonlasten nemen, mede door de hoge energieprijzen van dit moment, alleen maar toe. Daarnaast moet de netto warmtevraag per woning omlaag, om te voldoen aan de duurzaamheidseisen en -ambities. De noodzaak om bestaande huurwoningen duurzamer en energiezuiniger te maken wordt dus almaar groter. Voor een maximale energieprestatievergoeding (EPV) blijft NOM weliswaar de beste oplossing, maar niet elke corporatie kan dit in één keer bekostigen.

Rendabel door gefaseerde aanpak

Een bestaande woning verduurzamen kan een financiële uitdaging zijn, waardoor het soms niet mogelijk is om in één keer alles aan te pakken. Een oplossing is in dat geval een gefaseerde aanpak. Door in fases bestaande woningen te verduurzamen, kan dit op een rendabele manier gebeuren. Dan staat de corporatiebestuurder zelf aan het financiële roer. Ook geeft het stapsgewijs verduurzamen ruimte om weloverwogen te kiezen uit hoogwaardige toepassingen voor de volgende fase, met als eindresultaat de gewenste netto warmtevraag. Denk hierbij aan innovatief isolatiemateriaal dat het mogelijk maakt om de netto warmtevraag te verlagen tot onder de EPV-grens. Door telkens een onderdeel te selecteren en aan te pakken (dak, muur, et cetera), kan de corporatie steeds een stap zetten in de richting om haalbaar en betaalbaar zijn bestaande woningvoorraad te verduurzamen.

Handvatten voor een succesvolle aanpak

Bij een succesvolle aanpak voor de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad draait het om drie belangrijke zaken:

  • de kwaliteit van de maatregelen;
  • een sluitende businesscase;
  • de communicatie met de bewoners.

Inventariseer de geschiktheid en mogelijkheden

De start van elke verduurzamingsoperatie begint met een goede inventarisatie. Met deze inventarisatie haalt de corporatie de nodige relevante informatie op over de hoeveelheid woningen en het type (eengezinswoningen, portiekflats of galerijflats), maar ook het huidige energielabel (via de EPA-W-methodiek) en het beschikbare budget om te verduurzamen. Wanneer de corporatie genoeg weet over de te verduurzamen woningen, kan er samen met de verduurzamingsbouwpartner de maatregelen in kaart worden gebracht.

Maak een sluitende businesscase

Met de kennis van de huidige situatie, het budget en de ambitie kan de corporatie met de verduurzamingspartners een realistisch businessplan opstellen. Een plan met duidelijke doelstellingen dat financieel haalbaar is, een helder tijdspad heeft en de best passende maatregelen voor het woningaanbod heeft van de specifieke corporatie. Verduurzaam vooral de gebouwen die nog een langere periode deel uitmaken van de kernvoorraad of -portefeuille. Neem daarnaast de marktwaardestijging mee in de vastgoed- en rendementsberekeningen. Deze stijging wordt inzichtelijk op basis van een reële taxatie voor en na de verduurzamingsmaatregelen.

Structureel draagvlak onder de bewoners is essentieel

Verduurzamen slaagt alleen wanneer dit in samenspraak is met de bewoners van de woningen die de corporatie wil verduurzamen. Minimaal 70% participatie is nodig om een project te kunnen starten, maar het streven moet altijd zoveel mogelijk draagvlak zijn. Onderzoeksbureau TNO stelt dat bewoners betrekken ‘de sleutel tot succes voor verduurzaming is’. Dit is ook onze ervaring.

Uit al deze bovenstaande punten blijkt maar weer, dat we alleen samen de bestaande woningvoorraad op een flexibele wijze kunnen verduurzamen. Dit is de reden waarom wij onlangs de productserie Fits hebben geïntroduceerd. Samen beslissen welk deel van de woning we eerst gaan verduurzamen, haalbaar en betaalbaar.