Zo vragen we Gert van Uffelen naar zijn visie op een thuis voor iedereen. Gert is conceptontwikkelaar en partner bij Zenzo Maatschappelijk Vastgoed. Zenzo richt zich op het creëren van een sterke sociale en inclusieve leefomgeving die ontmoetingen stimuleert.

Wat is volgens jouw organisatie een thuis?

Gert van Uffelen: “Een thuis is veel meer dan alleen een dak boven je hoofd hebben. Thuis heeft te maken met geborgenheid, gezondheid, veiligheid en geluk. Met jezelf verbonden en betekenisvol voelen. Met erbij horen en met sociale interactie. En dat is niet voor iedereen een gegeven.”

“In 2019 voelde 1 op de 10 Nederlanders zich sterk eenzaam. Ze hebben weinig vrienden en familie waarop ze kunnen leunen en ook verder geen of nauwelijks sociale contacten. In het dagelijks leven zijn ze vooral op zichzelf aangewezen en dat leidt tot eenzaamheid. Die eenzaamheid komt in het bijzonder voor onder de meest kwetsbaren, waaronder een aanzienlijke groep (zorgbehoevende) ouderen.  Ondernemen we niets, dan zal het aantal eenzamen de komende decennia verder toenemen. Naar verwachting het meest onder ouderen. Want door de toenemende vergrijzing van Nederland zullen nog meer ouderen die vooral op zichzelf zijn aangewezen steeds langer op zichzelf wonen. Sociale verbondenheid met hun wijk of buurt met geplande en toevallige ontmoetingen kan dan helpen om gevoelens van eenzaamheid te verminderen.”

“Het belang van een thuis is een fijne en veilige woonomgeving waarin iedereen mee kan doen en een betekenisvol en gelukkig leven kan leiden. Dit werd in de afgelopen jaren nog eens extra duidelijk door alle beperkende maatregelen vanwege COVID-19. Geen contact met anderen bleek voor veel mensen funest. Menselijk contact is nu eenmaal van fundamenteel belang voor ieders leef- en woongeluk.”

Hoe zorgen jullie dat zoveel mogelijk mensen een thuis krijgen.

Gert: “Als maatschappelijk vastgoed ontwikkelaar zijn we ons er steeds meer van bewust dat we hier een bepalende rol in kunnen spelen. Door gebouwen en wijken zo in te richten dat tussen uiteenlopende groepen uit de samenleving, kwetsbaar en krachtig, op een natuurlijke manier sociale interactie ontstaat. Dat kan door te focussen op het faciliteren van toevallige ontmoetingen. Iets wat al begint in de ontwerpfase waar we rekening houden met alle toekomstige bewoners en gebruikers. Bijvoorbeeld door mensen via dezelfde hoofdingang binnen te laten komen of een centrale ontmoetingsruimte in te richten. Hiermee houden we gedurende het hele ontwikkeltraject rekening. We betrekken toekomstige bewoners en gebruikers, maar ook omwonenden en specialisten daarom ook bij het hele traject.”

“In zo’n woonomgeving die is ingericht op het ontstaan van toevallige ontmoetingen, begint het bij alledaags en vluchtig contact. Dat is de bron voor het ontstaan van langdurige contacten en uiteindelijk van een sociaal sterke woonomgeving, een thuisgevoel, waarin je elkaar herkent en jezelf ook gezien voelt. Een woonomgeving waarin buren, buurtgenoten en andere mensen die er komen, prettig en vertrouwd met elkaar samenleven, elkaar helpen en een oogje in het zeil houden. In zo’n omgeving kun je je echt thuis voelen. Niet voor niets is ons motto ‘Waar je leeft, waar je ontmoet’. Dat motto gaat over het creëren van samenhang in de leefomgeving, met ruimte voor toevallige ontmoetingen die zinvol zijn voor de mensen die er wonen en komen.”

“Maar sociale verbondenheid gaat verder. Verbondenheid met de wijk of buurt draagt ook bij aan betekenisvol leven. Het nodigt uit om mee te doen met activiteiten in de buurt en bijvoorbeeld aan de slag te gaan als vrijwilliger. Daarmee help je niet alleen anderen. Het geeft jezelf ook voldoening, brengt structuur in je dagelijks leven en breidt sociale contacten ermee uit. De mensen met wie je activiteiten doet of voor wie je vrijwilligerswerk doet, leer je steeds beter kennen. Daaruit kunnen waardevolle nieuwe relaties en vriendschappen ontstaan. Zo draagt sociale verbondenheid met je woonomgeving in hoge mate bij aan geborgenheid, veiligheid en geluk. En in het verlengde daarvan aan gezondheid.”

Tegen welke uitdagingen lopen jullie hierbij op.

Gert: “Het vinden van oplossingen is een integrale verantwoordelijkheid van bouwprojectpartners en overheid. Met de huidige focus op de woningproductie ligt het risico op de loer dat het functionele van het bouwproces domineert en er niet wordt gekeken naar behoeftes van verschillende gebruikersgroepen. Door participatie en eerst de mens centraal zetten en dan pas het gebouw, kan leefbaarheid en sociale interactie speerpunt worden bij het opvoeren van de woonproductie.”

Hoe kunnen andere organisaties jullie hiermee helpen en op welke manier.

Gert: “Corporaties en zorginstellingen kunnen ons helpen door locaties aan te wijzen waarop gezamenlijk deze leefomgevingen kunnen worden ontwikkeld. Om vervolgens het proces integraal vanuit de toekomstige bewoners/gebruikers te benaderen.”

Hebben jullie een voorbeeld van een complex, wijk of anderszins wat voor jullie echt een thuis is.

Gert: “Er zijn gelukkig diverse voorbeelden, zoals:
Hart van Vathorst, Amersfoort Hart van Vathorst, Amersfoort – Zenzo maatschappelijk vastgoed (zenzo-mv.nl)
Huis van Leusden Huis van Leusden – Zenzo maatschappelijk vastgoed (zenzo-mv.nl)
Kloosterkwartier, Veghel, Kloosterkwartier, Veghel – Zenzo maatschappelijk vastgoed (zenzo-mv.nl)
Binnenbos Zeist Binnenbos, zeist – Zenzo maatschappelijk vastgoed (zenzo-mv.nl)
Gageldonk West in Bergen op Zoom Vijverberg Zuid, Bergen op Zoom – Zenzo maatschappelijk vastgoed (zenzo-mv.nl)”

Wat kan CorporatieNL doen om jullie te helpen?

Gert: “Onze visie, werkwijze en referentieprojecten onder de aandacht te brengen bij corporaties en zorginstellingen die deze visie delen zodat we gezamenlijk fijne leefomgevingen creëren die bijdragen aan het faciliteren van ontmoeting.”

 

Dit interview verschijnt tevens in bewerkte vorm als artikel in het e-book Een thuis voor iedereen in 2030, dat alle leden van CorporatieNL ontvangen.