Hét antwoord op de gemeenschapsbehoefte van ouderen

Maatschappelijk / 04 juni 2018
Judith Tillie
Judith Tillie
, Woonzorg Nederland

Er is een groot gat in het woonaanbod voor een specifieke groep senioren: gepensioneerden die wel behoefte hebben aan wonen met anderen, maar nog niet zorgbehoevend zijn. Met het wegvallen van het verzorgingshuis kan deze groep mensen nu nergens terecht. Gemeenten, corporaties en zorginstellingen moeten de handen ineen slaan en een passende oplossing bieden.

In de participatiesamenleving zijn mensen steeds meer op zichzelf en op de hulp van anderen aangewezen. Dat wordt vooral duidelijk zodra mensen ouder worden of als er een hulpvraag ontstaat. Ineens ben je afhankelijk van de behulpzaam- en welwillendheid van de mensen om je heen. Niet iedereen wil familieleden en mensen uit de directe omgeving daarmee lastigvallen, want – zo denkt men – die hebben ook hun eigen leven.

Wonen in gemeenschapsvorm

De behoefte aan woonmogelijkheden met ‘gelijkgestemden’ neemt toe. Zelfstandig wonen in gemeenschapsvorm, zodat er altijd iemand in de buurt is waarop een beroep kan worden gedaan, en andersom. Een beschermde woonomgeving met vrijblijvend gezamenlijke voorzieningen en waar thuiszorg naar behoefte kan worden ingekocht. Voorzieningen zoals een winkeltje waar bewoners zelf kunnen werken, maar ook een koffiehuis waar ontmoeting met buurtbewoners plaatsvindt. Een woonomgeving waar je al terecht kunt nog voordat de fysieke gebreken zich beginnen voor te doen. In het laatste geval is de zin om nog te verhuizen vaak ver te zoeken. Kortom, er is behoefte aan een plek waar mensen rustig oud kunnen worden en een sociaal leven kunnen opbouwen en onderhouden, om eenzaamheid te voorkomen. In één woord: samenredzaamheid.

Samenwerking in gang zetten

De vraag is er en de locaties zijn beschikbaar, maar tot op heden komen er maar weinig initiatieven écht van de grond voor de sociale doelgroep waarbij betaalbaarheid ook een belangrijke rol speelt. De partijen die doorgaans betrokken zijn bij seniorenhuisvesting – corporaties, gemeenten en zorginstellingen – zien het afzonderlijk niet als hun primaire taak om in de veranderende woonvraag te voldoen. Daarnaast staat de onderlinge samenwerking die nodig is om de ruimtelijke, economische en sociale opgave rond nieuwe wooninitiatieven integraal aan te pakken, onvoldoende op het netvlies. De focus ligt op huidige woonvormen en het bestaande woningaanbod.

Driehoek Welzijn-Wonen-Zorg

Het gebrek aan eigenaarschap is een gemis voor de ouderen in de maatschappij, omdat woonmogelijkheden met gelijkgestemden daardoor uitblijven. Corporaties zouden bij gemeenten moeten kunnen aankloppen om samen met (thuis)zorgorganisaties een woon-/welzijnsdriehoek te initiëren. Gezamenlijk kunnen zij een plan opstellen en in werking zetten om met inclusieve woonvormen het welzijn van ouderen te bevorderen. Maar ook partners in een wijk betrekken, zoals ondernemers, vrijwilligers en buurtbetrokkenen om de gemeenschapszin in de woonzorgcomplexen te bevorderen. Uiteindelijk hebben alle partijen er baat bij: gezinswoningen komen vrij, bewoners zijn blij, zorggroepen onderhouden elkaar, mantelzorgers worden ontlast en onnodige logistieke (zorg)kosten blijven bespaard. Om maar enkele voordelen te noemen.

Benodigde verandering

Om deze woonvorm mogelijk te kunnen maken, moet de woningtoewijzing op de schop. Door niet langer de langst ingeschreven woningzoekende de eerste optie op een woning te geven, kunnen woongroepen worden gevormd van gepensioneerden die willen samenwonen met andere bevriende lotgenoten. Daarnaast moet in de huidige bouwopgave rekening worden gehouden met de faciliteiten van een woongroep, als ook de verschillende woontypen, zodat elk persoonstype zich kan inschrijven. Het is een hele klus, maar zeker niet onoverkomelijk.

Succes is gebleken

In de praktijk is gebleken dat zelfstanding wonen in gemeenschapsvorm werkt. In De Eijk in Hoofddorp leven gepensioneerden al enkele jaren zelfstandig samen. Zij kunnen daar gebruikmaken van gezamenlijke faciliteiten, zoals een gemeenschappelijke keuken, waar ook overige bewoners uit de buurt welkom zijn. Ook de plaatsen Blokker en Amsterdam kennen soortgelijke woongemeenschappen die door hun bewoners zeer worden gewaardeerd. Andere gemeenten mogen wat mij betreft niet achterblijven.

_____

Het wonen binnen jouw corporatie ook professionaliseren en verbeteren voor verschillende doelgroepen? Bestel hier je toegangskaart (gratis met een lidmaatschap) voor ‘Woon Event: Professionaliseer het wonen’ of volg een van onze trainingen met maatschappelijk thema.