Dat staat in het Besluit Toezicht Instellingen Volkshuisvesting (BTIV) dat de minister in januari 2016 publiceerde. Meer uitgeven mag, maar dat moet dan expliciet worden opgenomen in de jaarlijkse prestatieafspraken tussen huurdersorganisatie, gemeente en de corporatie.
Woonmaatschappelijk werk is leefbaarheid
Minister Blok is wel een beetje aan het schuiven geweest met die leefbaarheidsuitgaven. Vorig jaar vertelde hij de Tweede Kamer nog dat “de klassieke huismeesterstaak, in en direct grenzend aan een complex, natuurlijk gewoon bij het werk van een woningcorporatie hoort.” “Dat is geen leefbaarheid”, zo stelde Blok. Blijkbaar heeft de minister zich bedacht: de inzet van huismeesters behoort volgens het BTIV wel degelijk tot de leefbaarheidsactiviteiten. De enige ontsnappingsmogelijkheid die het BTIV biedt is die huismeester via de servicekosten doorberekenen aan de huurders.
Het BTIV (artikel 51) definieert leefbaarheid nogal breed. Het omvat traditionele activiteiten, zoals het aanleggen en onderhouden van kleinschalige infrastructuur in de directe nabijheid van woningen, bijdragen aan schoon, heel en veilig activiteiten, maar ook woonmaatschappelijk werk valt onder leefbaarheid. Bijdragen aan schuldhulpverlening is in de ogen van de minister blijkbaar bijdragen aan leefbaarheid, evenals het ondersteunen van multi-probleemgezinnen en het participeren van woningcorporaties in sociale wijkteams.
Meer kwetsbare mensen in corporatiewoningen
Dat plafond van €126,25 is het probleem niet, vermoed ik. De meeste corporaties kunnen met dat bedrag prima uit de voeten. Ook verplicht overleg met de gemeente en bewoners is prima; het dwingt corporatie om goed na te denken over hoe zij haar geld wil inzetten en welk effect zij daarmee denkt te bereiken. Dat is sowieso een goed idee, zelfs als de minister er niet om vraagt.
Maar welk signaal geeft de minister met deze vorm van micro-management? Welk gedrag lokt het uit? Erg stimulerend voor de betrokkenheid van corporaties bij kwetsbare wijken is het in ieder geval niet. Geld uitgeven aan ‘stenen’ is blijkbaar geen enkel probleem, maar investeren in mensen is problematisch. Ik vrees dat het signaal van minister Blok de terugtrekkende beweging die veel corporaties maken uit aandachtswijken alleen maar versterkt. Is dat verstandig in een periode dat de leefbaarheid in aandachtswijken juist verder achteruit dreigt te gaan (Outcomemonitor Wijkaanpak 2015) en het aantal kwetsbare personen in corporatiewoningen stijgt (Rapportage Aedes)? Het Aanjaagteam Verwarde Personen (beetje bizarre naam trouwens), onder leiding van Liesbeth Spies, publiceerde op 19 februari een tussenrapportage waarin zij juist voor woningcorporaties een grote rol ziet weggelegd voor het signaleren van problemen: “zij zijn één van de eerste partijen die signalen zoals verwaarlozing of een huurachterstand tegenkomen”.
Corporaties: cruciale rol in kwetsbare wijken
De rol van woningcorporaties in wijken is dus nog lang niet uitgespeeld. De belangrijke rol die corporaties in kwetsbare wijken kunnen spelen blijkt ook uit mijn proefschrift ‘Netwerken en Breuklijnen’ dat ik op 4 maart aan de TU Delft zal verdedigen. Mijn onderzoek toont aan dat corporaties in de wijkaanpak een stabiliserende en verbindende rol kunnen vervullen, juist in tijden van crises en overheidsbezuinigingen. Werken aan wijken is een zaak van lange adem. Door hun woningbezit zijn woningcorporaties langdurig verbonden met wijken. Door hun positie in het maatschappelijk middenveld kunnen zij aandacht blijven besteden aan wijken, juist als de aandacht van politici en media verslapt en marktpartijen geen brood zien om in die wijken te investeren.
Mijn Engelstalige proefschrift, met Nederlandstalige samenvatting, is nu al gratis te downloaden via www.gerardvanbortel.nl.
