Zo overwin je het planner-doener conflict

Corporatie / 14 april 2021
Hans van Emmerik
Hans van Emmerik
Adviseur Strategie en Beleid, de Alliantie

Ben jij ook zo’n Nederlander die straks een te laag pensioen heeft voor zijn beoogde bestedingsbehoefte? Volgens de AFM ziet 70 procent van de hoger opgeleiden dit tekort niet aankomen. Ik ben 33 en maak me zelden druk over mijn pensioen. Volgens een vriend van mij, tevens de jongste pensioenbestuur van Nederland, is dit dom. Waarom zijn langetermijndoelen zo lastig en wat doe je eraan?

Volgens die vriend van mij is het ‘echt heel belangrijk’ dat mensen iets doen. Al is het maar een jaarlijkse check op mijnpensioenoverzicht.nl. Maar dat ‘iets’ is nu net de uitdaging. Mijn lijst van niet gedane dingen die ik eigenlijk wel zou moeten doen is lang. Of beter gezegd: eindeloos. Wat doe ik eraan?

Het planner-doener conflict

In de winter regenwater opslaan, zodat we het in droge zomers kunnen gebruiken. In de zomer je schaatsen laten slijpen, zodat je in de winter niet drie dagen hoeft te wachten. De meeste mensen krijgen liever een cadeaubon van 10 euro vandaag dan 20 euro over een jaar.

De strijd tussen nu en straks speelt op talloze terreinen in ons leven. In de gedragseconomie staat dit bekend als Het conflict tussen de Planner en Doener.

De planner gaat voor de lange termijn en denkt aan zijn gezondheid en zijn pensioen.

De doener kijkt naar plezier in het hier en nu en laat zich makkelijk verleiden en afleiden.

De boodschap van mijn vriend de pensioenbestuurder klopt wel. Een onbezorgde oude dag is niet meer vanzelf gegarandeerd. Maar voor mij is dat niet genoeg om nu in actie te komen. Voorkomen is beter dan genezen, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan.

Makkelijk en generiek is een oplossing niet. Mensen verschillen qua zelfcontrole en discipline en het hangt ook sterk van het tijdstip en je suikerniveau af. Toch kun je eraan werken.

Nobelprijswinnaar Richard Thaler heeft het plannerdoenerconflict uitgebreid onderzocht. Hij heeft twee praktische tips die iedereen kan proberen.

Tip 1: breng de toekomst naar vandaag

Wil je eind van dit jaar duizend euro hebben gespaard? Zet dan wekelijks het weeknummer aan euro’s opzij.

In week 1:1 euro.

In week 2: 2 euro.

In week 52, 52 euro.

Zo heb je aan het eind van het jaar € 1.378,- gespaard. Dat is zelfs meer dan je eigenlijk van plan was.

Tactiek 2: agendeer sociale momenten

Op de basisschool vond elk kind het spannend om een spreekbeurt te geven. De meeste volwassenen nog steeds. Waarom? We willen niet afgaan voor een groep mensen.

Wil je een boek schrijven? Plan een moment waarop je aan vrienden je idee gaat pitchen.

Volgende week leg ik uit wat ik van mijnpensioenoverzicht.nl heb geleerd. Dat heb ik zo afgesproken, dus doe ik dat.

En misschien is dit wel de beste tip voor deze eenzamere periode. Agendeer meer sociale momenten. Plan afspraken waarin je tussenresultaten en eindresultaten voorlegt aan collega’s. Het maakt je werk leuker, en productiever.