De belangrijkste oorzaken van de woningcrisis op een rij

De fiscale subsidiëring van het eigenwoningbezit, de huurprijs regulering en daarmee samenhangende impliciete subsidies zorgen er, met de lage hypotheekrente, voor dat de prijs van woningen hoog blijft.
Als het aan de directeur van de Nederlandse Bank Klaas Knot ligt wordt er vaart gemaakt met de bouw van nieuwe huizen om zo de schaarste tegen te gaan. Die schaarste zorgt voor structureel hoge prijzen. Maar bouwen alleen is niet genoeg, zo benadrukte hij nog eens (AD juni 2021). ’We weten dat de spiraal van hogere huizenprijzen en bijbehorende hypotheekschulden hoe dan ook wordt aangejaagd door hypotheekrenteaftrek, ruime leennormen en subsidies voor starters.’

Voorbeelden

De belastingvrije schenkingsmogelijkheid van ouders aan kinderen van een ton voor een woning werd in 2013/2014 vooral gestoken in de aflossing van hypotheken. Nu in de koop van een duurdere woning. En inmiddels wordt deze jubelton weer afgeschaft. Het tijdelijk vrijstellen van kosten-koper voor starters heeft geleid tot de gelijktijdige verhoging van de koopprijzen.

Huizen zijn inmiddels interessante beleggingsobjecten geworden met flinke huuropbrengsten. Hierdoor gaan de overstapmogelijkheden van huur naar koop nog verder op slot. Zeker als kopers hun oude woning gaan vasthouden voor particuliere verhuur.

Er worden meer oorzaken van de crisis genoemd. Zoals geldgebrek, grondgebrek, verkeerde prioriteiten voor beschikbare grond, trage bouwmethoden, nukkige provincies, langdurige gemeentelijke vergunningstrajecten en slechte samenwerking tussen partijen. Uiteraard spelen al deze elementen mee in een snellere oplossing van de bestaande woningtekorten. Maar als oorzaken schieten ze hier tekort.
In de eerste zes maanden van 2021 zijn er bijvoorbeeld overduidelijk méér bouwinitiatieven en plannen en geldstromen publiek gemaakt dan in de afgelopen jaren. Waarom zijn die oorzaken toen niet aangepakt? Ja, er geldt al acht jaar een verhuurdersheffing. Maar het Rijk heeft er inmiddels de helft van geherinvesteerd in het aanjagen van de markt, via de regeling vermindering verhuurdersheffing.

Corporaties nemen zich voor de komende vijf jaar 52 miljard te lenen voor nieuwbouw en onderhoud (bron: Aedes juni 2021). Dat blijkt 6 miljard meer dan de vorige voornemens. Via de zogenaamde ‘woondeals’ van het Rijk worden er tot 2025 al bijna 300.000 woningen ingepland. En er zijn tientallen fabrieken die de industriële nieuwbouw kunnen opschalen. Maar zijn die ook ingezet? Hun productie blijft op dit moment steken op 12000 woningen per jaar. In aanvulling op alle ‘nieuwe initiatieven’ is een analyse van de hiervoor genoemde remmende factoren dan ook op zijn plaats. Te beginnen met de cijfers.

Meer over dit onderwerp vind je in het e-book van Jaap van Velzen dat leden van CorporatieNL automatisch ontvangen. Dit zijn alle onderwerpen uit het boek.

Nog geen lid? Regel vandaag nog je lidmaatschap van CorporatieNL en krijg toegang tot de kennisbank inclusief dit boek. Je kunt dan voortaan ook gelijk deelnemen aan alle events, trainingen en commissies.